Ora e çajit

Një mënyrë se si mund të kthesh një klient normal, në klient zevzek në 2 minuta? Të quash briosh një croissant (dhe të insistosh që është briosh), të pyesësh nëse kapuçinon e preferon me bustinë apo me kafe, dhe kur të kërkojë çaj ti sugjerosh çaj fruta pylli.

Të gjitha këto, mua të paktën, më ndodhin shumë shpesh, dhe meqë për brioche VS. croissant kam shkruar këtu dhe për kafen këtu, erdhi momenti të shkruaj diçka edhe për çajin. Në fakt kur mendojmë për çajin e lidhim me të ftohtin dhe me motin e keq, por unë besoj që çaj-dashësit nuk janë sezonalë.

Ashtu si edhe në rastin e kafesë, nuk besoj se është faji ynë që nuk e pëlqejmë çajin, por faji i asaj çka na serviret. Mjafton pak  më tepër informacion për të bërë dallimin dhe për të zgjedhur e konsumuar çajin në mënyrën e duhur.

1. Bima e çajit është vetëm një. Kjo bimë ka nevoja të posaçme dhe nuk mund të rritet kudo. Vendet kryesore që prodhojnë çaj janë kryesisht Kina, Japonia, India dhe pastaj Kenia, Turqia, Indonesia, Vietnami, Irani, Argjentina. Bima e çajit thahet dhe përpunohet në mënyra të ndryshme dhe në varësi të nivelit të oksidimit kategorizohet në çaj jeshil, të zi, oolong, të verdhë dhe të bardhë. Secili prej tyre përmban teinë, që është kafeina që gjendet natyralisht në bimën e çajit. Tek secili çaj ndryshon edhe niveli i teinës.
2. Çajrat bimorë VS çaj. Çajrat e ashtuquajtur bimorë janë përzierje bimësh, frutash dhe /ose erëzash të thara. Zakonisht gjenden me termin”herbal infusions” (infuzione bimore) ose “tisane” për t’i dalluar nga ‘tea’ kur nuk kanë në përbërjen e tyre bimën e çajit. Ne i quajmë të gjithë çaj edhe pse fjala ‘çaj’ vjen nga kinezishtja dhe nënkupton bimën e çajit. Ndërkohë që togfjalëshi ‘çaj bimor’ përsëri mund të keqkuptohet sepse në çdo rast kemi të bëjmë me bimë. Megjithatë dallimi qëndron tek mungesa ose prania e bimës së çajit dhe rrjedhimisht kafeinës (teinës) që përmban. Për shembull çaji ynë i malit është bimor dhe nuk përmban teinë. Po ashtu edhe çaji me fruta e pylli, limon, mente, kamolil etj, prandaj kur kërkoj çaj nuk pres lëng frutash pylli të thara.
3. Çaji me ‘bustinë’ vs. çaji i hapur. Personalisht nuk i pëlqej zarfët e çajit. Qeska në të cilën paketohen ndërhyn në shijen e çajit dhe nuk arrij ta shijoj plotësisht. Natyrisht, ka cilësi të ndryshme dhe ka marka që ofrojnë paketime me qeska mëndafshi të qepura me dorë por përsëri do vazhdoj të zgjedh çajin e hapur i cili më lejon edhe më tepër liri në përgatitje dhe dozim.
4. Çaji bio dhe jo-bio. Këtu bëhet shpesh një ngatërresë. Emërtimi ‘bio’ nuk tregon çajin e hapur, siç ndodh rëndom nëpër lokale. Ka çajra të hapur dhe që nuk janë ‘bio’ ashtu sikurse edhe çaji i malit apo çajrat e tjerë Shqiptarë nuk janë të tillë. Që diçka të marrë titullin ‘bio’ duhet të plotësojë një seri kushtesh të mirëpërcaktuara dhe më pas të bëhet çertifikimi nga institute të specializuara. Pra, nuk ia vendosim ne emrin ‘bio’ gjërave sipas dëshirës edhe sikur t’i kemi rritur në bahçen tonë. Zakonisht çajrat e cilësisë së lartë që kanë çertifikim bio e kanë të shënuar në etiketë, dhe mos harrojmë që kjo reflekton edhe në çmim.
5. Servirja e çajit. Kjo është pjesa që më pëlqen më shumë. Qoftë në lokal apo në shtëpi servirja e çajit është shumë e rëndësishme për konsumimin korrekt të tij. Këtu duhet doemos të kemi parasysh kohën dhe dozimin në rastin e çajit të hapur. Jo të gjithë çajrat kanë nevojë për të njejtën kohë për t’u ekstraktuar, prandaj shënohet në etiketë minutazhi dhe prandaj shpesh shoqërohet me klesidra të vogla. Disa çajra janë shumë delikatë dhe kthehen të hidhur menjëherë. Diku lexova që servirja në çajnik e bën çajin më të mirë sepse lejon që çaji të ekstraktohet në mënyrë optimale, prandaj së fundi kam filluar ta praktikoj dhe më pëlqen shumë. Më duket më i shijshëm dhe më i lehtë për t’u konsumuar…ose ndoshta thjesht kam parë shumë “Lizën në botën e çudirave” kur kam qënë e vogël 🙂
6. Çajra të njohur. Përkrah çajrave kryesorë, ka edhe disa përzierje të shumë pëlqyera që tashmë identifikohen me emra komercialë të njohur botërisht. Për shembull disa përzierje të tilla të njohura janë Earl Grey, që është çaj i zi me bergamot,  English breakfast që është përzierje e disa çajrave të zi me shije të fortë (Assam, Ceilon etj) apo Masala Chai që është përzierje çaji të zi me disa erëza aromatike dhe që shpesh shërbehet me qumësht. Po ashtu një pjesë e emërtimeve bëhet në varësi të vendit të origjinës por që tashmë janë bërë si marka më vete si psh Darjeeling e Assam.

Meqënëse pak më parë përmenda servirjen, pjesë e saj është edhe shoqërimi me kekë apo biskota, prandaj kam zgjedhur disa nga recetat e Mandarina-Yum përkrah listës së çajrave të mi të preferuar.

Çaj i bardhë (Pai mu Tan) e pëlqej shumë Pai Mu Tan sepse është shumë delikat dhe është shumë i lehtë. Së fundi kam gjetur edhe një Pai Mu Tan & Melon tek Tea’spot që përveç faktit që është një nga dyqanet më të bukura në Tiranë dhe që pëlqej më shumë të vizitoj, ka edhe një zgjedhje shumë interesante nga Ronnefeldt.

Këtij çaji i shkon shumë një kek apo mini kekë me karrotë si këto  këtu për shembull.

Earl Grey është çaji i zi që preferoj më tepër dhe aroma e lehtë e bergamotit më pëlqen tej mase.

Në këtë rast do të zgjidhja një tortë me dardhë pa miell që është shumë delikate edhe është me çokollate. Recetën e gjeni këtu.

Çaji jeshil me jasemin. Në përgjithësi çaji jashil nuk është lloji im i preferuar por ky version me jasemin është aromatik por delikat në të njejtën kohë.

Këtë do e shoqëroja me një tjetër kek çaji që më pëlqen shumë: keku me fëstëkë dhe vaj ulliri.

Matcha është përsëri çaj jeshil, por pluhur dhe tretet plotësisht në ujë sipas traditës japoneze klasike ose me qumësht për versionet e përshtatura dhe për një rezultat më të lehtë dhe kremoz. Por nuk do të ndalem shumë tek Matcha sepse kam shkruar më parë këtu për të.

Rooibos chocolate truffle. Në fakt kjo është një përzierje bimore dhe nuk përmban bimën e çajit. Zakonisht i preferoj më pak se variantet më lartë, megjithatë më duhet të pranoj që ky është nga ato çajra që bën këdo të lumtur, edhe ata që e pijnë çajin edhe ato që nuk e pëlqejnë sepse aroma e çokollatës është magjepëse.

Për të mos e ekzagjeruar me çokollatën mund ta shoqërojme me nje kek si ky këtu 🙂