Akullore, akullore…pluhurore

Ka kohë që nuk e shijoj shumë akulloren, dhe nuk e kuptoj nëse jam unë që kam ndryshuar apo akullorja nuk është më e shijshme. Gjasat janë që të jetë kjo e dyta. Ashtu si për çdo ëmbëlsirë tjetër, edhe për akulloren ka një gamë tejet të gjerë produktesh të parapërgatitura që ndihmojnë në prodhimin e saj pa patur nevojë të jesh profesionist. Kjo madje ka hapur diskutime edhe në vendlindjen e akullores artizanale, në Itali, ku akulloren e njohin shumë më mirë se ne që deri para 20 vitesh mendonim që akullorja kishte vetëm dy ngjyra (jo shije).

Me një fjalë, akullorja nuk është më e njejta sepse përdoren masivisht pluhurat e gatshëm. Për më tepër industria e produkteve të parapërgatitura, i ka për zemër tregjet si ky i yni, ku ka shumë pak specialistë të prodhimit dhe kërkesa është e orientuar tek produktet me çmime të ulëta. 

Akullorja artizanale e vërtetë përgatitet me pak përbërës të thjeshtë dhe të freskët: qumësht ose ajkë, vezë (në  varësi të recetës), sheqer dhe fruta të freskëta. Kjo akullore, përveç se mund të përgatitet vetëm nga një profesionist, është edhe tejet delikate. Struktura e saj, me luhatjen më të vogël të temperaturës, mund të pësojë ndryshime madhore dhe mbi të gjitha kjo akullore duhet të  konsumohet brenda 24 orëve.  

Për të thjeshtëzuar të gjithë këtë proces, ka disa lloje pluhurash që shërbejnë në nivele të ndryshme për përgatitjen e akullores. Janë ato që quhen neutro të cilëve u shtohen pjesa tjetër e përbërësve (qumështi, sheqeri, frutat) dhe shërbëjnë si stabilizues të strukturës duke e bërë akulloren më të qëndrueshme dhe më rezistente. Nëse pjesa tjetër e përbërësve është cilësore ka ende shance që akullorja të jetë e shijshme.

Një opsion tjetër është përdorimi i asaj që quhet bazë e cila përmban proteina, yndyrna, sheqerna, qumësht pluhur dhe aroma. Duke shtuar qumësht ose ujë, me shumë pak mund, përgatitet baza – që zakonisht është Fior di latte – e të gjitha shijeve të tjera. Në këtë mënyrë akullorja është e ‘blinduar’ sepse ka strukturë të mirë, ka jetëgjatësi, dhe kosto të ulët.

Së fundi, për t’i hequr edhe atë “pikë” jete që i ka mbetur, ka edhe një produkt tjetër që quhet ‘semilavorato‘ (i gjysmë-punuar) i cili ka gjithçka gati (përfshi edhe shijet dhe aromat), dhe i shtohet vetëm uji ose qumështi.

Tani që analizuam teorikisht të gjitha ligësitë industriale, në praktikë ka disa tipare ku mund të bazohemi për të dalluar se sa shumë e ‘korruptuar’ është një akullore. 

1. Qëndrueshmëria: Mund të fillojmë të krijojmë një ide mbi cilësinë e akullores duke parë ekspozimin e saj në banakun frigoriferik. Nëse akullorja është e ngritur si një mal mbi enën që e mban, është shenjë e preparateve që mundësojnë që struktura e saj të mbajë pa u shkrirë edhe në nivele të ndryshme temperature. Akullorja e vërtetë shkrin shpejt.
2. Temperatura: Akullorja nuk duhet të të ngrijë gojën, dhe as të jetë shumë e qullët. Për më tepër nëse nuk shkrihet kollaj tregon se ka përbërës artificialë, nëse shkrihet shumë shpejt ka shumë ujë, ose është punuar dy herë.
3. Ngjyra: Një tjetër aspekt që na ndihmon të kuptojmë është ngjyra. Akullorja natyrale nuk ka ngjyra të forta, sepse frutat e freskëta oksidohen dhe nuk janë burim i mirë ngjyrash të theksuara. Kështu për shembull, akullorja me banane është e bardhë jo e verdhë, apo ajo me fëstëkë është lehtësisht e gjelbër.
4. Shijet: Përveç shijeve klasike, që mund të gjenden përgjatë vitit, duhet të kemi parasysh sezonin. Akulloret me fruta të vërteta ndryshojnë sipas sezonit të frutave. Shija duhet të jetë e dallueshme. Shpesh konservantët i bëjnë të  gjitha akulloret të shijojnë njësoj.
5. Konsistenca: akullorja e vërtetë duhet të mos jetë shumë e rëndë apo të të veshë qiellzën sepse kjo tregon që ka yndyrna të hidrogjenuara (hello vaji palmës). Nga ana tjetër nuk duhet të jetë as shumë e ujshme, apo të ndjehen kristalet e ujit në të, sepse kjo tregon që është përdorur pak qumësht në to.

Sorbetto VS. Akullore

Ndryshimi kryesor i akullores me fruta nga sorbetot, është qumështi. Sorbetot bëhen me pure frutash të vërteta, ujë dhe sheqer. Kurse akullorja ka qumësht ose ajkë, vezë në disa raste, fruta dhe sheqer. Sorbetot janë më të lehta, prandaj shërbehen shpesh në fund të vakteve për të mos u rënduar më tepër. Edhe për sorbetot sigurisht ka pluhura të gatshëm, prandaj edhe këtu duhet të kemi kujdes ku zgjedhim t’i konsumojmë.

* * *

Megjithatë, akullorja mbetet një nga gëzimet e verës, kështu që po ndaj me ju disa prej vendeve që besoj se do vazhdoj të blej akullore në Tiranë. Edhe diçka tjeter, në të gjitha rastet më poshtë kam zgjedhur kaush sepse më duket sikur vetëm kështu e marr të plotë shijen e akullores.

1. Walkers

Dyqani im i preferuar i çokollatave dhe biskotave skoceze “Walkers”, ka më pak se një vit që ofron edhe akullore dhe sorbeto të ndryshme. Me një gamë realiste zgjedhjesh, dy shijet më tipike janë shortbread (me biskotat Walkers) dhe çokollatë (me çokollatën Lindt).

Në fakt ky është një shembull shumë i mirë i krijimit të shërbimeve zinxhir, ku krahas importimit të biskotave dhe çokollatave, shtohet edhe një shërbim tjetër. Duke krijuar kështu një nënprodukt të ri, minimizohen humbjet dhe firot e dy produkteve premium dhe delikate. E vetmja gjë që do kisha sugjeruar është që gjatë shërbimit, kur bie kupa e akullores mbi banak nuk i vendoset përsëri klientit në kupë, se është më mirë të humbësh një kupë akullore se një klient.

Niveli i çmimit: 100 Lekë – një shije / 200 Lekë – dy shije

2. Cioccolatitaliani

Akulloren me kaush nuk e kisha provuar më parë tek Cioccolatitaliani, kështu që për këtë shkrim mbi akulloren shkova për ta provuar. Për ata që po mendojnë nëse më njohën, më urrejnë apo më helmuan kur shkova, përgjigja është “Jo” për të gjitha pyetjet.

Avantazhi i madh që kanë vendet si Cioccolatitaliani është se çdo gjë vjen e gatshme dhe e mirëmenduar nga tjetërkush. Që nga konsistenca perfekte e akullores në momentin e shërbimit e deri tek mënyra e servirjes, paketimi, kaushi i shkrifët etj.

Niveli i çmimit: 280 Lekë – dy shije (pa kaush special, pa çokollatë brenda)

3. Gelato La Nocciola

I hapur vjet, e pata zbuluar rastësisht duke kaluar pranë 21-Dhjetorit. Më pëlqen fakti që është një dyqan i vogël modest e i rregullt, larg bllokut. Më jep idenë e një biznesi të ndershëm që i përkushtohet një misioni. Shoh që akulloret janë me fruta të stinës. Ka disa alternativa sorbetosh dhe sa herë shkoj, shoh gjithmonë në kuzhinë, një zotëri duke përgatitur diçka, dhe kjo gjë më pëlqen.

Niveli i çmimit: 100 Lekë – një shije/160 Lekë – dy shije

Siç thashë, këto janë vendet që unë pëlqej dhe do të vazhdoj të shkoj kur të dua të ha një akullore në Tiranë. Kam provuar shumë dhe për fat të keq, pjesa më e madhe nuk më ka lënë asnjë mbresë. Mendoj që në asnjë rast nuk mund të vendosim dorën në zjarr për mënyrën e përgatitjes sepse përdorimi i preparateve që kam listuar më sipër është i paevitueshëm dhe jo vetëm këtu tek ne por kudo në botë. Ajo që është me rëndësi është që duke përdorur pikat më sipër si referencë, të arrijmë të kuptojmë nivelin e përdorimit të tyre dhe të bëjmë zgjedhje më të mira duke shmangur abuzime të mundshme.

E fundit:

Për këtë shkrim provova edhe diçka të re si Rolled Ice Cream që e gjeta në TEG. Kjo akullore e çastit është bërë e njohur kohët e fundit në internet, por në fakt është shumë e përhapur në azi, dhe njihet si akullorja Tailandeze. Kjo që unë provova ishte me biskotë Oreo, dhe kushtonte 250 Lekë. Asgjë mbresëlënëse.